Mòdolo - Sos terrinos de sos Cavalieris de Malta

In sos sèculos passados bona parte de su territòriu de Mòdolo, Magumadas e Bosa aparteniat a s'Òrdine de sos Cavalieris de Malta, chi teniant sa comienda (sos benes) in Santu Lenardu de Set Fontanas.

Su primu documentu chi nde faeddat est de su 1561, e l'at iscritu unu padre (Fra' Alerame de la Lingueglia) incarrigadu de agatare sas làcanas de su saltu de Andronis.

Preguntende a sos betzos de cussas biddas Fra' Alerame aiat agatadu sas làcanas, ma nde fiat nàschida cuntierra intre sos Cavalieris de Malta e sa tzitade de Bosa chi nde rivendicaiat sa propiedade. Tando su pìscamu Antoni Càvaro aiat dadu incàrrigu a unu notàriu de andare cun sos testimòngios (totu gente manna e rispetada) a agatare sas làcanas de sos saltos de Andronis e de Bùturos de Canisteddu.

Sa chi sighit est sa trascritzione de su documentu, chi est de su 1563:

"prencipiu de lacana assa rughe + de sa via de Carru quale est afrontada a sa crisura de sa vinza fuit de Johanne Suerqui quale possedit Doňu Antiogu Marras dae chue calande a manu manca bia bia andande a Tresnuragues fini a su badu de Abba Mala dae cue calande riu riu fini assa crisura de sa vinza de mastru Bartumeu Pisqueda cadande  per isa crisura fini assu buturinu qui passat per  mesu de dita vinza de ditu mastru Bartumeu  cun sa vinja de Pedru Murta cadande et vista de Monte Coronedu acta acta de ditu Monte Coronedu comente betat aba a manu manca et gasi andat dita acta de Monte Coronedu finy a sa Furrague de sa calquina de Buturos de Canistedu afrontande a su cabu de sa rocha manna bianca de Monte Cucu vaginde a sa vinza de Anguelu Raffaelle intro de sa jurisdictione de ditu saltu de Andronis, et Buturos de Canistedu, et besinde da su aydu azigu de dita vintza de Raffaelle afisquiande assa quisura de sa vinza de sos heredes  de su quondam mastru Bilianu Pane bia  de mesu, et gasi seguinde dita bia finy a sa rugue de sa via que primu at principiadu."

Totu custas terras, sas mègius de su territòriu, fiant in giurisditzione de Mòdolo finas a su Medioevu, e sunt passadas a Bosa ebia in su sèculu XV.

(FONTE: Antonio Puggioni, Le proprietà della commenda di Siete Fuentes in agro di Bosa e nelle valli di Modolo in I quaderni – L’insediamento dei Templari e degli Ordini ospedalieri in Sardegna a c. di Massimo Rassu, Cagliari, Editrice Arte e Valori, 2012, pp. 145-159)