25/10/22

Lutas e isperàntzias de sos ìndios brasilianos – Documentàriu in portughesu sutatituladu in sardu

Ite tenent in comune sos indìgenos de Brasile cun sos sardos? Nudda, s’at a nàrrere. E imbetzes sos assimìgios sunt meda, ca ambos pòpulos ant tentu sa cultura issoro minorizada dae una cultura ufitziale chi los at semper pintados comente folclòricos, esòticos e foras dae unu protzessu de isvilupu modernu.

Custos assimìgios intre duos pòpulos tantu diferentes essit a campu, a parre nostru, in su documentàriu bellu de Andrea Calabrese, chi in un’intervista a s’antropòlogu Jonildo Viana de s’Universidade Insikiran de Boavista bogat a campu istòria, identidade culturale, lutas e isperàntzias de sos indìgenos brasilianos, custodes de sa foresta amazònica, chi onni die parant fronte a sos interessos de garimpèiros (chircadores de oro), latifondistas e ispeculadores agràrios.

“A dolu mannu – narat Jonildo Viana – sos brasilianos non connoschent sa cultura de sos pòpulos indìgenos, s’istòria ufitziale brasiliana los at fatos invisìbiles. In sos libros didàticos, pro esempru, si nde faeddat ebbia, piscadores, catzadores e mandigadores de raighinas, cando imbetzes in sa realidade sunt sotziedade, sunt gente chi tenet cultura, gente chi tenet un’istòria, gente e pòpulos chi tenent unu modus vivendi e modus operandi issoro chi ant impreadu in sos sèculos, dae in antis meda de imbàtere sos colonizadores a custas regiones”.

Sa polìtica brasiliana at fatu a manera chi sos indìgenos no esserent cumpàrsidos in neddue, mustrende·los comente gente chi biviat in sa foresta, in logos ispèrdidos, chi non teniat possibilidade de isvilupu. Oe però sos pòpulos indìgenos pretendent su deretu de esistire, pretendent sos territòrios issoro, sa limba issoro e de èssere reconnotos comente depositàrios de connoschèntzias importantes. No atzetant prus chi sa polìtica, pro giustificare sa fura de sas richesas, disprètziet sa sabidoria traditzionale issoro.

Sos movimentos indìgenos sunt passende in un’evolutzione interessante meda, chi dat vida noa a sa limba e chi pensat a una manera noa de interpretare sa rapresentàntzia polìtica. Jonildo Viana sustenet chi si sos ìndios ant a resurtare a si pensare comente parte de sas istitutziones (iscola, mèdios massivos, sindacadu, partidu, crèsia, universidade) e capatzos de fàghere polìtica, ant a otènnere unu pesu sotziale prus mannu meda.

B’at tantos sognos, in custos ìndios. Isperamus chi custos sognos essant a campu finas in sos sardos, chi forsis in su tempus ant pèrdidu s’isperàntzia chi su mundu, si unu bi creet, si podet cambiare.

Su documentàriu, istrutivu meda, est in portughesu e si podet abbaidare in custu link: https://www.youtube.com/watch?v=XxVt4Fl--rc. Sos sutatìtulos in sardu sunt a incuru de s'Ufìtziu Limba Sarda de Pianalza e Montiferru otzidentale.

(GF.P.) 

Nessun commento:

Posta un commento

Nota. Solo i membri di questo blog possono postare un commento.